Johannes Paulus II

Gedachtenis op 22 oktober

Op 22 ok­to­ber vieren we de ge­dach­te­nis van de heilige paus Johannes Paulus II, de Poolse paus die van 1978 t/m 2005 als op­vol­ger van Christus de Katho­lieke Kerk heeft geleid.

Paus Johannes Paulus II werd als Karol Józef Wojtyła op 18 mei 1920 geboren in het Poolse Wadowice. Op negen­ja­rige leef­tijd deed hij zijn eerste communie. Hij werd gevormd op zijn zeven­tien­de en stu­deerde aan de uni­ver­si­teit van Krakau, waar hij later bis­schop zou wor­den.

Toneel

Tot aan het uit­bre­ken van de oorlog stu­deerde hij drama en maakte hij deel uit van een toneelgezel­schap. Hij schreef zelf ver­schil­lende toneel­stukken, waar­van er ook enkele verfilmd zijn.

In 1942, nog in volle oorlog, besloot Karol Jozef Wojtyła pries­ter te wor­den. Hij werd se­mi­na­rist in het clandes­tiene semi­na­rie van kar­di­naal Adam Stefan Sapieha, de toen­ma­lige aarts­bis­schop van Krakau. De Duitsers zagen deze semi­na­ries vooral als Poolse bol­werken en bedreig­den de stu­den­ten met depor­ta­tie. Nog onder de Duitse bezet­ting werd hij op 1 no­vem­ber 1946 te Krakau tot pries­ter gewijd.

Doctoraat

Na de Tweede Wereld­oor­log stuurde kar­di­naal Sapieha hem naar Rome, waar hij in 1948 een doctoraat in de theo­lo­gie behaalde met een thesis over de werken van Johannes van het Kruis. De paus was in die tijd ook actief in de pas­to­raal voor de vele Poolse immi­gran­ten in België, Frank­rijk en Neder­land. Hij leert vlot Russisch, Engels en Ita­li­aans spreken.

In 1948 keert de dan 28-jarige Wojtyła terug naar Polen. Hij wordt eerst mede­pas­toor in een aantal pa­ro­chies en tot in 1951 is hij kape­laan van de uni­ver­si­teits­stu­denten. In 1953 behaalt hij aan de Uni­ver­si­teit van Krakau een doctoraat met zijn thesis over Max Scheler en wordt er professor moraal­theo­lo­gie en sociale ethiek aan het semi­na­rie en later ook aan de theo­lo­gische facul­teit van Lublin.

Hulp­bis­schop - aarts­bis­schop - kar­di­naal

Op 4 juli 1958 wordt hij hulp­bis­schop van Krakau om op 28 sep­tem­ber 1958 in de Wawel­kathe­draal van Krakau door de Poolse aarts­bis­schop Baziak tot bis­schop te wor­den gewijd. Op 13 januari 1964 benoemt paus Paulus VI hem tot aarts­bis­schop van Krakau. Op 26 juni 1967 creëert die­zelfde paus hem tot kar­di­naal.

Conclaaf 1978

Op 16 ok­to­ber 1978 werd Wojtyła gekozen tot paus. Het was voor het eerst sedert 1522 dat de paus geen Italiaan was. Onder de aanwe­zigen op het Sint-Pieters­plein klonk dan ook enige verba­zing bij het horen van de niet-Ita­li­aanse naam. On­mid­del­lijk daarna verscheen de nieuwe paus op de loggia van de Sint-Pieters­basi­liek om de zegen Urbi et Orbi te geven aan de verzamelde gelo­vi­gen op het plein. In afwij­king van wat pausen voor hem had­den gedaan, begon hij met een korte toe­spraak.

Toespraak

“Geloofd zij Jezus Christus. Dier­ba­re broe­ders en zusters, wij zijn nog steeds aan­ge­daan van­wege het over­lij­den van onze geliefde paus Johannes Paulus I. En nu hebben de heren kar­di­na­len een nieuwe bis­schop van Rome gekozen. Zij hebben hem ge­roe­pen uit een ver land. Ver weg, en toch dichtbij in de ge­meen­schap van het geloof en in de chris­te­lijke tradities. Ik was bang om deze verant­woor­de­lijk­heid te aan­vaar­den, maar ik heb dat toch gedaan, in een geest van ge­hoor­zaam­heid aan onze Heer Jezus Christus en in een onwankel­baar ver­trouwen in Zijn Moeder, de Aller­hei­ligste Madonna. Ik weet niet zeker of ik mij correct kan uitdrukken in uw, nee, in onze Ita­li­aanse taal. Mocht ik fouten maken, dan wilt u mij wel verbe­te­ren. En zo stel ik me aan u voor: om ge­za­men­lijk ons geloof te belij­den, onze hoop en ons ver­trouwen in de Moeder van Jezus, de Moeder van de Kerk. En om een nieuw hoofd­stuk te beginnen in de ge­schie­de­nis van de Kerk, met hulp van God en van de mensen.”

Uitzon­der­lijk pon­ti­fi­caat

Johannes Paulus II is in vele opzichten een uitzon­der­lijke paus.

• Naar schat­ting reisde hij in zijn leven meer dan 1,2 miljoen kilo­me­ter.
• Hij had een bui­ten­ge­woon goed geheugen wat hem zeer goed van pas kwam als paus.
• Tot zijn 73^e levens­jaar was hij fana­tiek skiër.
• Door zijn discipline en con­cen­tratie was hij een ster in multi-tasken en schreef hij bij­voor­beeld tij­dens een ver­ga­de­ring een stuk poëzie.
• Hij schreef vele teksten en produ­ceerde gemiddeld 3000 pagina’s per jaar.
• Hij bracht maar liefst 14 en­cy­clie­ken uit tij­dens zijn pon­ti­fi­caat, waar­on­der de Veritatis Splendor, Evangelium Vitae, Ut Unum Sint en Fides et Ratio.
• Hij speelde als paus een be­lang­rijke rol bij de val van de Berlijnse muur. Onder andere met zijn reizen naar zijn vaderland Polen heeft hij antisovje­tische en anticommunis­tische krachten lost­ge­maakt die mede hebben bij­ge­dragen aan het einde van de USSR.
• Hij creëerde maar liefst 231 kar­di­na­len, waar­on­der kar­di­naal Danneels en kar­di­naal Simonis.
• Hij was de eerste paus die een moskee bezocht en de eerste die het Witte Huis binnen­ging op bezoek bij presi­dent Carter.
• Door zijn vele reizen is hij door vele mensen met eigen ogen gezien. Naar schat­ting een half miljard mensen heeft hem in het echt gezien.
• Hij overleefde twee aan­slagen op zijn leven. Op 13 mei 1981 werd hij neergeschoten in Rome en op 12 mei 1982 werd hij neergestoken in Fátima, Portugal.
• Hij was de ini­tia­tiefnemer van de Wereld­jon­ge­ren­da­gen - het grootste jon­ge­reneven­ment ter wereld die hon­der­dui­zen­den tot miljoenen jon­ge­ren op de been brengt.
• Hij was de paus van de zalig- en heilig­ver­kla­ringen. Maar liefst 1338 zalig­ver­kla­ringen en 482 heilig­ver­kla­ring heeft hij uit­ge­spro­ken, meer dan voor­gaande pausen had­den gedaan.
• Ondanks zijn sportieve conditie heeft hij veel getobt met zijn ge­zond­heid. In 1992 werd een tumor bij hem verwij­derd, in 1993 onder­ging hij een sch­ou­deroperatie en in 1994 brak hij zijn dijbeen. In 1996 kreeg hij een blindedarmontste­king en in 2003 beves­tigde het Vati­caan dat hij aan de ziekte van Parkinson leed. De laatste jaren maakte hij indruk door ondanks zijn fragiele ge­zond­heid door te blijven gaan.

Over­lij­den

In het begin van 2005 kreeg de paus ademhalings­pro­ble­men en ging zijn ge­zond­heid ver­der achteruit. Uit­ein­de­lijk op zater­dag 2 april 2005 is hij in zijn privéap­par­te­ment overle­den op 84-jarige leef­tijd. Zijn laatste woor­den, uit­ge­spro­ken in het Pools, waren: “Laat mij gaan naar het huis van de Vader”. Op het Sint-Pieters­plein scan­deer­den de rouwende gelo­vi­gen “Santo Subito, Santo Subito”. Het was een oproep om deze paus direct heilig te verklaren.

Zalig en Heilig

Uit­ein­de­lijk werd de paus op 1 mei 2011 zalig verklaard en op 27 april 2014 heilig verklaard. Voor velen is de Heilige paus Johannes Paulus II een in­spi­ra­tie, een voor­beeld en een voor­spre­ker!