Katholiek Bommelerwaard

Alem • Ammerzoden • Hedel • Heerewaarden • Hurwenen • Kerkdriel • Rossum • Velddriel • Zaltbommel







Delen:
meld deze pagina op Twitter meld deze pagina op Facebook
Volgen:
link naar de RSS Feed van de laatste nieuwsberichten volg Katholiek Bommelerwaard op Twitter volg Katholiek Bommelerwaard op Facebook

Geschiedenis van de Rooms-Katholieke Kerk te Hedel

Expositie in het Historisch Museum Hedel vanaf 1 november 2014

gepubliceerd: maandag, 29 september 2014
Sinds 1982 is het Historisch Museum gevestigd in het voormalig gemeentehuis van Hedel.
Sinds 1982 is het Historisch Museum gevestigd in het voormalig gemeentehuis van Hedel.

Het His­to­risch Museum Hedel, dat is geves­tigd in het voor­ma­lig ge­meen­tehuis van Hedel, houdt een expositie over de ge­schie­de­nis van de Rooms-Katho­lie­ke Kerk in Hedel vanaf 1 no­vem­ber 2014 tot januari 2015.

De ge­schie­de­nis van Rooms-Katho­lie­ke Kerk te Hedel

De be­schre­ven ge­schie­de­nis van de kerk dateert uit 1292. De kerk werd vermeld op een perka­ment. De hui­dige her­vormde kerk van Hedel is de plaats en het gebouw, waar de RK-kerk is geweest. Dit was een kruis­kerk. Het is met name de zen­de­ling Wil­li­brord geweest, die in deze streken de invloed van het Chris­ten­dom heeft gebracht. De oude mid­del­eeuwse- en de hui­dige kerk van Hedel zijn dan ook aan hem gewijd, St. Willibordus. In 1e instantie behoorde de bommeler­waard tot het bisdom Utrecht. Bij invoe­ring van hierarchie ging het over naar bisdom ’s-Hertogen­bosch.

Op 31 ok­to­ber 1517 heeft Maarten Luther zijn 95 stellingen geslagen aan de slot­ka­pel de Witten­berg en begon de re­for­ma­tie. Rond 1550 kwam de re­for­ma­tie in Hedel. Een zekere Cornelis Waelraven uit Diest hield hagenpreken. Dit zijn preken die in het open veld wer­den gehou­den.

Hij verkon­digde een “schan­de­lijk en ket­ter­lijke leer”. De naam, Hageland te Hedel is uit die tijd ontstaan. Kenne­lijk de plaats waar de hagenpreken wer­den gehou­den. De oude St. Wil­li­brordus­kerk ging over naar de pro­tes­tan­ten. De pastoor, genaamd Cornelis van Noort, ging mee over en verkon­digde de “nieuwe leer”.

De Heer van Hedel, Graaf Willem van Berg, was aan­vanke­lijk de “nieuwe leer” toe­ge­daan en hield de pastoor in functie ondanks dat Margaretha van Parma ( Hof van Spanje te Brussel) bij hem erop aandrong om “den stokebrand van zoveel onheil” te verwij­de­ren. Graaf Willem gaf in een brief aan dat hij de pastoor had weggezon­den maar onder strenge verma­ningen weer had terug­ge­no­men omdat er niemand anders was.

De graven Bergh had­den het collatie­recht. Dit wil zeggen “het recht om gees­te­lij­ken te benoemen”. Als zodanig kon hij de pastoor handhaven.

De oude kerk is vermoe­de­lijk in 1590 ingestort of afgebrand. Het koor en dwarspand zijn tussen 1640-1644 her­bouwd.

Schuil­kerk

Rond het jaar 1680 werd een schuurtje bij de windmolen op de Molen­dijk ingericht als kapel. Dit werd blijk­baar oogluikend toe­ge­staan, omdat er toen offi­cieel geen roomse gods­dienst­oefe­ningen gehou­den mochten wor­den. De eerste pastoor, na de re­for­ma­tie was Gerardus Huberts. Deze situatie heeft ongeveer een eeuw lang geduurd.

In 1802 kocht de toen­ma­lige pastoor Joës Mulders, het kasteel Hedel met bij­ge­bouwen. Het slot werd voor afbraak verkocht. De bij­ge­bouwen, de Neerhui­zing, wer­den ingericht tot kerk en pastorie. De restanten van de zijgevel van de kerk zijn nog aanwe­zig als afschei­ding van het kerkhof.

Nieuwe Kerk

Op 8 juni 1876 volgde pastoor W. A. van Doorn, pastoor Johannes Verberne op. On­mid­del­lijk dacht hij aan de bouw van een kerk, want op 20 sep­tem­ber van dat­zelfde jaar werd besloten "tot het bouwen eenen nieuwen kerk met toren en eene nieuwe pastorie". Het ontwerp hier­voor werd opgedragen aan architect H. C. Dobbe.

Pastoor W.A. van Doorn begon al spoe­dig aan de bouw van een nieuwe kerk en pastorie, uit eigen mid­de­len. De fraaie neo-gotische heeft slechts 65 jaar dienst mogen doen.

De te bouwen kerk zou binnen de door de wet bepaalde afstand (“200 ellen”) van de Pro­tes­tantse kerk komen te staan. (lengte El is 69,4 cm) Op 2 mei 1878 vond de eerste steenleg­ging plaats en ruim een jaar later, 10 juni 1879, wordt de nieuwe kerk en pastorie in gebruik geno­men.

Verwoes­ting in de 2e wereld­oor­log

Ruïne van de kerk na de Tweede WereldoorlogDe ruim 65 jaar oude St. Wil­li­brordus­kerk heeft het oorlogs­ge­weld niet overleefd. Op 1 januari 1945 had het gebouw al veel te lij­den van een bombarde­ment. De toren brandde uit. Veel torens van kerken moesten het ontgel­den omdat deze door de Duitsers wer­den gebruik als waarne­mings­post. Tot mei 1945 zijn hon­der­den granaten afgeschoten vanaf de overzijde van de Maas, die op de kerk terecht zijn geko­men. Een groot gedeelte van het dorp en de mooie kerk bleef slechts een trieste puinhoop over. Ook de bij­ge­bouwen van het v.m. kasteel, de vroe­gere kerk en pastorie, wer­den vernield.

Na de capitulatie, toen de meeste pa­ro­chi­anen nog overal buiten Hedel verspreid waren, wer­den gods­dienst­oefe­ningen gehou­den in de boer­derij van Fam. De Grouw aan de Drielseweg. Deze diensten wer­den geleid door pater Symfrorius.

Het was een zware opgave, waarvoor de op 11 juni 1945 de nieuw benoemde pastoor A.de Bondt, kwam te staan. Het was een intens trieste aan­blik, om het door hon­der­den granaten getroffen kerk­ge­bouw te zien.

De pastorie moest weer bewoon­baar verklaard wor­den, dit werd echter tegen gehou­den door “De wederop­bouw” in Tiel, maar werd na protesten inge­trok­ken. Het liep allemaal niet van een leien dakje, want alle beno­digde ma­te­ri­alen, moesten stukje bij beetje overal vandaan wor­den gehaald, maar het uit­ein­delijke re­sul­taat was een bewoon­ba­re pastorie.

Intussen vond de afbraak plaats van de oude kerk. De toren bleef nog staan, als oorlogs­mo­nu­ment. In 1947 werd ook deze afgebroken. De fun­deringen bleven zitten met de bedoeling daar later de nieuwe kerk op te bouwen. Zover was het nog lang niet.

Nood­kerk

Ondertussen werd er hard gewerkt aan een Nood­kerk. Dit was een lange lij­densweg, voordat in no­vem­ber 1945 de eerste diensten gehou­den kon­den wor­den. Het was een schamel houten gebouwtje, een barak van 6 bij 15 meter, met 50 stoelen en 8 kin­der­bankjes. Het stond aan de Koningin Wilhelmina­straat, waar nu het oorlogs­mo­nu­ment is.

Het was aan­vanke­lijk de bedoeling om de nood­kerk te bouwen op de grond van het voor­ma­lige pa­ro­chiehuis aan de Koren­straat. Dit werd gewei­gerd en moest wor­den geplaatst aan de Hondsnest. Hier bleef verzet tegen en kwam uit­ein­delijk op het terrein waar nu het hui­dige monu­ment wordt gerestaureerd. Op 18 no­vem­ber 1945 vond de plech­tige in­stal­la­tie van pastoor De Bondt plaats.

Herbouw Kerk

De her­bouw van de kerk zou plaats vin­den op de fun­da­men­ten van oude kerk. “De wederop­bouw” in Tiel dacht er anders over. In het nieuwe dorps­plan was de kerk gepland voor de pastorie, over de gracht heen met de toren op de weg. De weg zou wor­den verlegd. De pastoor verzette zich hier tegen, de kerk moest op de oude plaats komen. Hij werd hierin gesteund door de toen­ma­lige burge­mees­ter Rose­boom. In au­gus­tus 1946, kwam de toestem­ming om te bouwen op de aanwe­zige fun­da­men­ten. Architect De Bever kon met een ontwerp starten voor een nieuw gebouw.
Het zou nog an­der­half jaar duren voordat de aanbeste­ding plaats zou vin­den. Op 5 april 1948 werd de bouw gegund aan Gebr. Van Heeswijk in Best. De problemen waren echter nog niet voorbij. De voor­bouw mocht om finan­ciële redenen niet opgericht wor­den.

Woens­dag 7 juli 1948 werd een bij­zon­dere dag, de eerste steen voor de kerk kon gelegd wor­den, na een heilige mis, in aanwe­zig­heid van vele notabelen.

Op woens­dag 23 mei 1949 werd Mgr. Mutsaerts op fees­te­lij­ke wijze in­ge­haald. Het hele dorp was versierd met erebogen en vlaggen. De bis­schop wijdde de nieuwe klokken in. Een klok Wil­li­brordus Joseph Donatus van 500 kg en Maria van 300 kg.

De volgende dag vond de kerkconsecratie plaats. Het Maria­beeld en enkele uit hout gesne­den figuren van de preek­stoel her­in­ne­ren nog aan de oude kerk.

Expositie vanaf 1 no­vem­ber

Vanaf 1 no­vem­ber 2014 is er ten­toon­stel­ling te zien over de ge­schie­de­nis van kerk in het museum te Hedel.

Stich­ting Hedels Historie





 

 

Home

Nieuws

Agenda

Contact

Ik wil

 

Mijn kindje laten dopen
De Eerste H. Communie
Het H. Vormsel
Trouwen
Biechten
Ziekencommunie
Ziekenzalving
Uitvaart regelen
Misintentie opgeven
Meehelpen in de parochie
Inschrijven in de parochie
Adreswijziging doorgeven
Doneren
Een kerk gebruiken

Ik zoek

 

Adressen
Jeugdactiviteiten
Gezinsviering
Parochieblad
Kinderpagina
Catechese
Alphacursus
Koor
Begraafplaats
Misboekje
Op Trefwoord

Vieringen

 

Alle vieringen
Alem
Ammerzoden
Hedel
Kerkdriel
Rossum
Velddriel
Zaltbommel
Doopvieringen
Eerste H. Communie
Vormselvieringen
Ouderenvieringen
Oecum. vieringen
Intenties
Vaste vieringen

Sacrament

 

Doop
Eerste H. Communie
Vormsel
Biecht
Huwelijk
Ziekenzalving
Uitvaart

Algemeen

 

Geschiedenis
Franciscus
Pastoraal team
Bestuur
Pastoraatsgroep
Parochieblad
Adressen
Documenten
Tarieven
Veelgestelde vragen
Links
Sociale media
Privacy
Disclaimer